Almanya’da evlerin arka bahçelerinde duran renkli kutular farklı türdeki çöpleri toplamak için. Bu ülkede atıkları ayrıştırmak çok ciddiye alınan bir konu. Peki hangi çöp hangi renk kutuya atılmalı?
Mavi olan kağıt için
Almanya’da herkes mavi kutuların kağıt ve karton için olduğunu bilir. Ancak çoğu, pizza kutuları ya da fırın kağıtlarının buraya ait olmadığını anlayamıyor. Gıda artıkları geri dönüşümde sorun yaratıyor. Poster gibi parlak kağıtlar da normal kağıtlarla geri dönüştürülemiyor. Kağıt geri dönüşümü Almanya’da eski bir geleneğe sahip: 1774’te Justus Claproth adlı bir avukat tarafından geliştirildi.
Kahverengi olan biyolojik atıklar için
Doğal gübre elde etmek amacıyla bitki kalıntılarının yığınlanması konusunun sıkı kurallara bağlı olduğunu bilen bahçe sahipleri için büyük şehirlerde kahverengi konteynırlara pişmiş veya pişmemiş yiyecekler, turunçgil ve süt ürünleri, etler ve balıklar gibi biyolojik olarak bozulan yiyeceklerin de atılabildiğini öğrenmek şaşırtıcı olsa gerek. Bütün bunlar biyogaz tesislerinde işlenebiliyor.
Sarı her çeşit ambalaj için
Alüminyum, plastik, strafor, teneke kutular ve Tetra Pak gibi çok çeşitli paketleme ürünleri sarı kutuya atılıyor. Yoğurt kutusu gibi gıda artığı barındıran ambalajların çalkalanarak atılması gerekiyor. Burada sadece en iyi malzeme işleniyor. Gerisi enerji üretmek üzere yakılıyor.
Sarı bidona alternatif sarı torbalar
Bazı yerlerde ambalajları toplamak için kutular yerine sarı plastik poşetler kullanılıyor. “Gelber Sack” (Sarı çuval) olarak anılıyor. Evlerin kilerlerinde biriktirilen dolu poşetler tarihi belli olan toplama günlerinde kapı önüne çıkartılıyor.
Geri kalanlar siyah
Siyah ya da gri kutu çocuk bezi, sigara izmariti ya da diğer kirli maddeler için. Ancak bu kategori bile azaltılabilir. Çünkü Almanya’da boya kalıntıları, böcek öldürücüler, korozif ürünler veya flüoresan tüplerle piller gibi tehlikeli atıklar ayrı olarak toplanıyor.
Tehlikeli atıklar
Birçok süpermarket kullanılmış pilleri topluyor. Ayrıca her şehrin özel kamyonlarla bu tip tehlikeli atıkları belirli günlerde evlerden aldığı veya bu atıkların atılabileceği belirli yerlerde konumlanmış kendi toplama sistemi mevcut. Bunların normal çöplerle birlikte atılmamasının nedeni çöpler yakıldığında zehirli gaz çıkarmasından.
Fazla doldurmayın
Bir konteynır çok dolu olduğunda çöp toplayıcı bunu boşaltmayı reddedebilir. Bu yüzden dolu bir konteynırın üzerine daha fazla çöp eklemek yardımcı olmayacaktır. Çoğu çöp kutusunun kilitli tutulmasının nedeni komşularının kendi kutusuna çöp atmasını engellemek için. Berlirli bir kategori için daha fazla kutu edinmek mümkün. Ancak bu hizmet için fazladan para ödemeniz gerekiyor.
Cam şişeler renklerine göre ayrılıyor
Cam üç farklı konteynıra ayrılıyor: Beyaz, kahverengi, yeşil. Mavi ve sarı şişeler yeşil renge atılabilir. Bununla birlikte bu kutulara kırılmış bardaklar veya kırılmış pencere camları atılmamalı. Çünkü bunlar geri dönüşüm sürecini bozan farklı bir cam türünden üretiliyor. Kavanoz kapaklarının da atılmadan önce ayrılması gerekiyor.
Cam şişe konteynırları
Bazı şehirlerde her ev için cam atık kutusu bulunurken umuma açık yerlerde de bu tip çöpler için konteynırları mevcut. Ancak buralara Almanya’daki “İstirahat zamanlarında” çöp atmamaya dikkat etmek gerekiyor. Bu “gürültülü” işi hafta içi saat 20’den sonra ve pazar günüyle resmi tatil günlerinde yapmak yasak.
Haftalık ritüel: Depozitolu şişeleri geri vermek
Depozitolu şişeler cam konteynırlara atılmayıp doluyken ödediğiniz depozito ücretini geri almak üzere süpermarketlere iade ediliyor. Çoğu süpermarkette cam şişe başına 8 cent, plastik içinse 25 cent olmak üzere geri ödeme miktarını hesaplayan otomatik şişe iade makineleri bulunuyor. Çoğunlukla gazlı su içen Almanlar için şişe geri verme işi haftalık bir ritüele dönüşmüş durumda.
Depozitolu şişe bağışı
Kentsel alanlarda boş şişelerini süpermarkete vermek yerine bir çöp kutusu yakınına bırakanlar da var. Düzensizlik gibi görünse de bu, sokakta bu iş için dolaşanlara para kazandırmaya yardımcı oluyor. Şişe toplayanlar çöpü karıştırmayıp şişeyi doğrudan buradan alıyor. Karlsruhe’de umuma açık çöp kutuları etrafına yerleştirilen bu zekice düzenek geri dönüşüm için de oldukça etkili sonuç vermiş.
Büyük hacimli atıklar
Almanya’da “Sperrmüll” (Büyük artık eşya) olarak adlandırılan ve eski mobilya, TV, beyaz eşya ya da artık yapı malzemesi gibi eşyaları ifade eden çöplerin atabileceği merkezler var. Bazı yerlerde de bunlar belirli günlerde kapı önünden toplanıyor. Çoğu Alman kullanılabilir eşyasının üzerine başkaları tarafından alınabileceğine işaret eden “Zu verschenken” (Hediyelik) yazılı etiketler asıyor.
Eski kıyafetler için özel konteynırlar
Kullanılmış giysiler ve ayakkabılar çöp kutusuna gitmek zorunda değil. Birçok şehirde bunların toplandığı özel konteynırlar mevcut. Hayır kurumları geri dönüştürülmüş giysileri satıyor. Bazı bağışçılar ıslanmış ya da kirli giysilerini bu konteynırların yanına bırakıyor. Bu hiç de iyi niyetli bir davranış değil.
Parklardaki çöp yığınları
Çöp ayrımının ciddiye alındığı intibası vermesine rağmen tüm Almanların düzenli bir çöp ayrıştırıcısı olduğu söylenemez. Bu durum Berlin’deki Mauerpark’ta (fotoğrafta) olduğu gibi pazartesi sabahı bir piknik alanında yapacağınız gezintiyle daha iyi anlaşılır. Şişeler, mangal partisinden geriye kalanlar, plastik atıklar. Bu duruma da çare arayan şehir yönetimi parka dev çöp kutuları yerleştirdi.
